FILM & FILOSOFIE

Cursus film & filosofie: Transcendentale stijl

Zaterdag 11 november van 10:00 – 13:30/ Filmhuis Luxor in Zutphen

Still uit de film: Damnation van Béla Tarr

Programma

10:00 – 11:30 Deel 1: Transcendentale stijl

11:30 – 12:00 Pauze

12:00 – 13:15 Deel 2: Transcendentale stijl

13:15 – 13:30 Gesprek

De ‘psychologisch realistische stijl’ vormt vaak het gangbare verwachtingspatroon van het publiek bij het kijken naar een film. Dit is een filmstijl waarin het hoofdpersonage een duidelijk doel nastreeft, dat ondanks vele obstakels, naderbij komt gedurende de film. Met dit streven van het hoofdpersonage identificeert de kijker zich waardoor hij zijn eigen leven vaak even vergeet. De gehanteerde filmtechnieken bij de ‘psychologisch realistische stijl’ dienen de kijker zo efficiënt mogelijk te verlijden om zich te identificeren met de held(in) in het verhaal.

Wie vanuit dit gangbare verwachtingspatroon naar de cinema van filmmakers als Béla Tarr, Yasujiro Ozu, Theo Angelopoulos, Nuri Bilge Ceylan en Andrej Tarkovski kijkt zal teleurgesteld achterblijven. Zo wordt de kijker door de lange shots, die vaak meerdere minuten duren zonder montage, zich bewust van zichzelf als kijker en is de focus op het doel van het hoofdpersonage grotendeels afwezig. Deze afwijkingen van de psychologisch realisme stijl zijn echter geen onkunde, maar een bewuste keus van de genoemde filmmakers.

De Amerikaanse regisseur en scenarist Paul Schrader begrijpt in zijn boek Trancendental style in film (1972) deze filmmakers als de pioniers van ‘de transcendentale stijl’. Met ‘transcendentaal’ bedoelt Schrader de zoektocht van deze makers in de cinema naar een taal die expressie geeft aan het mysterie van het bestaan, iets dat voorbij de dagelijkse zintuigelijke levenservaring ligt.

Aan de hand van een rijk pallet aan filmfragmenten van klassieke en hedendaagse, Europese en Aziatische filmmakers verkent filosoof en filmwetenschapper Flore Lutters samen met u de transcendente stijl. Zo leert u tijdens de cursusdag:

• - Over de veelheid aan technieken die deze stijl vormen (lange shots, beeld boven dialoog, klassieke muziek, herhaalde composities etc.),
• - Maakt u kennis met de filosofische achtergrond van deze stroming die de nadruk op het fenomeen ‘tijd’ legt (bij filosofen als Deleuze, Bergson),
• - En krijgt u diverse filmtitels binnen de transcendentale stijl getipt die u na de cursus zelfstandig kan bekijken.

Bent u geïnteresseerd in de filmkunst, tijd, transcendentie, stijl en slow cinema? Dan is dit misschien een cursus die bij u past.